Άλλη μία χρονιά έφτασε στο τέλος από πλευράς πανελλαδικών εξετάσεων. Για τις εξετάσεις αυτές «χύθηκε μελάνι» σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα λόγω ιδιαζουσών καταστάσεων. Πράγματι, τα παιδιά δεν είχαν δώσει τα τελευταία χρόνια γραπτές εξετάσεις προαγωγής-απόλυσης, μαθήματα εξ’ αποστάσεως ιδιαίτερα την περσινή χρονιά (τηλεμαθήματα), δύσκολες συνθήκες στις τάξεις με μάσκες και την επικοινωνία να είναι δυσχερέστερη, απουσίες μαθητών αλλά και καθηγητών στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Όλα τα παραπάνω συνέτειναν σε μία «θολή» χρονιά ως προς τις απαιτήσεις των πιο φημισμένων εξετάσεων σ’αυτή τη χώρα, των πανελλαδικών!
Φέτος οι εξετάσεις προγραμματίστηκαν νωρίτερα σε σχέση με τα τελευταία χρόνια, σε μία προσπάθεια του υπουργείου να εκδώσει αποτελέσματα πιο νωρίς από κάθε άλλη χρονιά. Ειρήσθω εν παρόδω, αυτά αναμένονται για το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου, όχι για τα τέλη του μηνός ως είθισται!
Πράγματι, στις 06-06-22, ημέρα Δευτέρα εξετάζεται το μάθημα των Μαθηματικών και εκ τοτε, μία «παρωδία»-επιτρέψτε μου να γράψω-ξεκινά. Δύο ώρες μετά την δημοσιοποίηση των θεμάτων, ξεκινούν σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για «δύσκολα» θέματα στα Μαθηματικά. Μερικά απ’αυτά, «Ωραία θέματα για…καθηγητές», «απαράδεκτα θέματα εν μέσω πανδημίας» και άλλα σχόλια που ό,ποιος δεν βρίσκεται στο χώρο, τρομάζει-αν μη τι άλλο- με τέτοιες αναρτήσεις. Εν συνεχεία, κάποιοι φροντιστηριακοί όμιλοι και κέντρα προετοιμασίας πανελλαδικών εν γένει, ενισχύουν απόψεις για αρκετά δύσκολα θέματα στο αντικείμενο, τα οποία θα δημιουργήσουν το πιο κακό προηγούμενο και ιστορικό χαμηλό στις βαθμολογίες των Μαθηματικών. Αντιπαραθέσεις μεταξύ συναδέλφων σε sites, φόρα, προσωπικές αναρτήσεις για θέματα που…δεν σέβονται καραντίνες και πανδημικές χρονιές!
Πριν καλά-καλά ολοκληρωθεί η διαδικασία με τα βασικά μαθήματα, ξεκινούν και τα πρώτα δημοσιεύματα περί… Βατερλώ στα Μαθηματικά. Η αλήθεια είναι ότι τέτοια σχόλια είχα να διαβάσω από τις εποχές των Δεσμών. Τεράστιοι τίτλοι των εντύπων της τότε εποχής -δεκαετία ενενήντα κυρίως- για … «Βατερλώ στα Μαθηματικά», «ιστορικά χαμηλά βαθμολογιών», «Μαθημαχτικιά» και άλλα…ευφάνταστα! Πράγματι, υπήρξαν χρονιές με ιδιαιτέρως απαιτητικά θέματα στα Μαθηματικά και βαθμολογίες κάτω από τη βάση που ανατριχιάζουν! Θυμίζω, τα θέματα Μαθηματικών Α’ Δέσμης του 1991 με ιστορικό χαμηλό της τάξης του 90% κάτω από τη βάση, τη Φυσική Α’ Δέσμης του 1993 με αντίστοιχο ποσοστό πτώσης 90% περίπου, και άλλες χρονιές, όπως το 1993, 1995, 1998 με θέματα πραγματικά απαιτητικά που οι υψηλές βαθμολογίες επιτυγχάνονταν από αληθινά … ελάχιστους! Άλλες εποχές, άλλο επίπεδο, άλλη ύλη και κάποιοι-ίσως-θα σπεύσουν να αποδοκιμάσουν την αναφορά αυτών των εποχών ως ασυμβάτων με τη σημερινή.
Επειδή οι εποχές και η… ιστορία επαναλαμβάνονται, καλό είναι να θυμηθούμε τι αναφερόταν και τι εν τέλει γραφόταν διότι αρκετοί τέτοιοι τίτλοι ανασύρονται από το χρονοντούλαπο της ιστορίας! Χωρίς να απαιτείται να σχολιάσω θέματα Δεσμών, τα φετινά θέματα-όπως και τα περσινά, προπέρσινα κλπ – δεν αξίζουν τέτοιους πομπώδεις υπέρτιτλους!
Συγκεκριμένα, τα θέματα Μαθηματικών φέτος ήταν καλά, είχαν σαφή κλιμάκωση με αυξανόμενη δυσκολία διατρέχοντας το διαγώνισμα. Παγίδες σε ενδιάμεσα ερωτήματα υπήρχαν, χωρίς όμως να προβληματίζουν έναν ορθά προετοιμασμένο υποψήφιο. Εξάλλου, σε ποιους απευθύνονται κάθε χρόνο οι πανελλαδικές εξετάσεις αν όχι στους κατάλληλα προετοιμασμένους; Αδυνατώ να μην αναφέρω το εξής, κάθε χρόνο ενημερώνουν στα media οι δημοσιογράφοι για τα θέματα των εξετάσεων ότι ήταν για… «καλά προετοιμασμένους» υποψηφίους! Μα … δεν είναι αυτονόητο αυτό; Δεν θέλει όλη η κοινότητα (μαθητές, καθηγητές και γονείς) κάτι τέτοιο; Να ξεχωρίσουν οι μαθητές που διάβαζαν ακόμα και τα χρόνια της καραντίνας; Εκείνοι δηλαδή που προέταξαν τη μάθηση, τη μελέτη, αυτοί που με δυο λόγια κοπίασαν για να κατακτήσουν τη γνώση και μάλιστα υπό δύσκολες-πανδημικές-συνθήκες; Η πανδημία δεν έπρεπε και δεν πρέπει να αποτελεί άλλοθι για λιγότερη μελέτη αλλά κίνητρο για περαιτέρω γνώση και ενασχόληση με τη μάθηση ακόμα και υπό τις δύσκολες αυτές συνθήκες που βιώσαμε. Όσοι ενστερνίστηκαν το πρώτο, απέτυχαν, όσοι εφήρμοσαν το δεύτερο, πέτυχαν! Καλώς ή κακώς, η δοκιμασία αυτή δεν είναι εξέταση προαγωγής ή απόλυσης, είναι-σαφέστατα-εξέταση διαλογής ή καλλίτερα, διαγωνισμός, ο οποίος κατατάσσει τους υποψηφίους σε σειρά για εισαγωγή στα ΑΕΙ της χώρας! Αυτονοήτως λοιπόν, τέτοιες δοκιμασίες απευθύνονται σε μαθητικό κοινό το οποίο έχει προετοιμαστεί κατάλληλα και αυτό δεν χρειάζεται ιδιαίτερη μνεία, είναι αναμενόμενο! Κατά συνέπεια, τα εν λόγω θέματα είχαν την προαναφερθείσα κλιμάκωση με μία όξυνση δυσκολίας να διαφαίνεται από το Δ2 και έπειτα. Σαφώς το Δ3 και Δ4 απευθύνονταν σε παιδιά με ιδιαίτερη αγάπη, κρίση και ταλέντο στο αντικείμενο που μπορούσαν να δουν συνολικά ένα θέμα να συνδυάσουν πράγματα και να κάνουν πιθανότατα την «ευφάνταστη» σκέψη. Απαιτητικό όντως το Δ3, ενώ το Δ4 είχε πράγματα να «πατήσει» κάποιος, να το φτάσει ως ένα σημείο λαμβάνοντας σαφώς και μοριοδότηση! Σε «λογικές» θέσεις τα δύσκολα ερωτήματα που αληθινά ξεχώριζαν τους αρίστους.
Ας δούμε λοιπόν βαθμολογίες και τα επίσημα στατιστικά του Υπουργείου Παιδείας. Τα ποσοστά αποτυχίας τόσο στο Θετικό όσο και στον προσανατολισμό της Οικονομίας-πληροφορικής είναι αντίστοιχα των … περσινών!
Η αποτυχία στα μαθηματικά θετικού προσανατολισμού της τρέχουσας χρονιάς φαίνεται από τον ακόλουθο πίνακα:
Παρατηρούμε ότι το 34,99% βρίσκεται κάτω από τη βάση! Το αντίστοιχο περσινό ποσοστό –2021– είναι: 31,80%. Ελαφρώς ανοδικό φέτος, όχι όμως τέτοιο που να δικαιολογεί βατερλώ με ό,τι αυτό συνεπάγεται και τον πάταγο που επακολούθησε…!
Αντιστοίχως για τον προσανατολισμό Οικονομίας-πληροφορικής έχουμε :
Παρατηρούμε ότι το 73,56% βρίσκεται κάτω από τη βάση! Το αντίστοιχο περσινό ποσοστό –2021– είναι 72,76%. Ανάξια λόγου η διαφορά που αφορά την αύξηση αποτυχίας φέτος (+0,8%), δηλαδή, στα όρια του στατιστικού λάθους!
Να παραθέσουμε βεβαιώς και τα συνολικά στατιστικά του μαθήματος στις κλάσεις [α,β) ανά ακέραια μονάδα στην 20βάθμια κλίμακα δηλαδή :
Παρατηρούμε ότι το ποσοστό των μαθητών σε κλάσεις της 20βάθμιας βαθμολογικής κλίμακας, μόνο το 5,38% της θετικής κατάφερε να γράψει από 19 εώς και 20, σαφώς μικρό ποσοστό αλλά κάθε χρόνο στο εν λόγω αντικείμενο, τα ποσοστά είναι περίπου τα ίδια! Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 2021 στα Μαθηματικά προσανατολισμού θετικής το 8,88% έγραψε από 19 εώς και 20! Διαφαίνεται μία κάμψη στους αριστούχους της φετινής σε σχέση με την περσινή χρονιά αλλά αυτό δεν αρκεί και πάλι για κρίσεις τύπου, «βατερλώ», «καταστροφική χρονιά στα μαθηματικά», «ιστορικά χαμηλά στις βαθμολογίες» και άλλα πολλά, άκρως εντυπωσιακά!
Τα αντίστοιχα παραθέτω και στον προσανατολισμό Οικονομίας-Πληροφορικής:
Παρατηρούμε ότι μόνο το 0,53% κατάφερε να επιτύχει βαθμολογίες από 19 εώς και 20! Τα αντίστοιχα περσινά-2021– είναι 0,85%, δηλαδή διαφορά (-0,32%) για τους αριστούχους φέτος!
Είναι προσφανές πλέον ότι τα ερωτήματα Δ3 και Δ4 που έδιναν το «άριστα», ήταν πιο δύσκολα φέτος σε σχέση με πέρσι αλλά και αυτό δεν μας οδηγεί σε συμπεράσματα και κρίσεις που έχουμε αναφέρει παραπάνω!
Συμπερασματικά, τα ποσοστά αποτυχίας στη φετινή εξέταση των Μαθηματικών προσιδιάζουν τα περσινά ποσοστά και πιθανόν και τα προπέρσινα δίχως εντυπωσιακές μεταπτώσεις! Άρα, οι αρχικές και συνάμα βεβιασμένες κρίσεις περί καταστροφής στις βαθμολογίες των Μαθηματικών φέτος, για θέματα αρκετά απαιτητικά, βατερλώ, χαμηλό όλων των εποχών (ιστορικό χαμηλό) και άλλα, απεδείχθησαν υπερβολικές εώς και άστοχες!
Τέτοιου τύπου κρίσεις δημιούργησαν φοβίες στο ευρύ κενό περί του αντικειμένου και ως εκ τούτου, αποστροφή γι’αυτό ακόμη μία φορά!
Ανησυχία, αναστάτωση και άγχος που προκλήθηκαν σε γονείς και μαθητές λίγο πριν την ανακοίνωση των βαθμών χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος με μόνο κίνητρο τα «κλικς» και την «αναγνωσιμότητα» σε ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα αντιστοίχως.
Άλλοθι σε μέτρια ή και καθόλου καλά προετοιμασμένους μαθητές να αποδώσουν ευθύνες σ’ ένα σύστημα με αρκετά προβλήματα αλλά ίσως το πιο αντικειμενικό στη χώρα ετούτη.
Άλλοθι και σε … διδάσκοντες αλλά και σε κέντρα προετοιμασίας πανελλαδικών που αυτοαποκαλούνται πυρήνες γνώσεων, αυθεντίες και «μίδες» επιδόσεων ασκώντας πλημμελώς το λειτούργημά τους, δίνοντας ψευδή εικόνα για το επίπεδο των μαθητών τους, στους ίδιους αλλά και σε γονείς με αποκλειστικό σκοπό το κέρδος!
Εν κατακλείδι, καλό θα είναι αντί να προτρέχουμε να ασκούμε κρίσεις σε επιτροπές, θεματοδότες και διαδικασίες, να ξεκινάμε την ό,ποια κρίση από την αυτοκριτική μας σε ό,τι έχουμε αποφασίσει να ασκούμε ως λειτούργημα. Να προάγουμε την επιστήμη των Μαθηματικών που είναι – μεταξύ των άλλων – κορυφαία, δίνοντας στους μαθητές μας όταν και όσο μπορούμε, την ουσία των όσων πράττουμε!
Με εκτίμηση
Χρήστος Κ. Λοΐζος
Μαθηματικός MSc
